Czy lęk, strach i depresja łączą się ze sobą? Czym tak na prawdę różni się lęk od strachu?
Depresja
To jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Według WHO choruje na nią 280 mln ludzi – to około 3,8% populacji. Na depresję może zachorować każdy – nie ma konkretnego typu osobowości, który można określić jako „depresyjny”, to zaburzenie, które nie jest wynikiem wyboru. Depresja powszechnie utożsamiana jest ze smutkiem – należy podkreślić jednak płytkość wspomnianego porównania. Przykry stan emocjonalny nie jest chorobą, chociaż może się w nią przekształcić. Aby zobaczyć depresję należy patrzeć szerzej – nie jest to chwilowe uczucie, a stan, który może trwać nawet do dwóch lat i wpływa na jakość naszego życia. Charakteryzuje się szeregiem objawów emocjonalnych i fizycznych – przytłoczeniem, apatią, problemami ze snem, spadkiem energii i motywacji, izolacją społeczną. Zwiększa również ryzyko wystąpienia innych chorób, a także myśli samobójczych. To poważne zaburzenie, którego nie powinno się bagatelizować – osoba chora wymaga wsparcia oraz leczenia.
Lęk czy strach?
W literaturze psychologicznej różnicuje się pojęcie lęku i strachu.
Strach jest reakcją organizmu na realne zagrożenie i pełni bardzo ważną funkcję – chroni nasze życie i zdrowie. Strach odczujemy w sytuacji, gdy:
- zbliża się do nas obcy pies bez kagańca,
- zza zakrętu nadjeżdża rozpędzony samochód,
- wyskakujemy z samolotu na spadochronie.
Lęk to stan emocjonalny podobny do strachu, jednak dotyczy on wyobrażonego zagrożenia, którego wystąpienie dana osoba jedynie przewiduje.
Elementy reakcji strachu:
- składnik poznawczy – pojawia się myśl, przekonanie, że istnieje realne
- niebezpieczeństwo,
- składnik somatyczny – fizjologiczna reakcja organizmu,
- składnik emocjonalny – emocjonalna reakcja organizmu
- składnik behawioralny – ucieczka, walka lub zastyganie w bezruchu.
Lęk podobnie jak strach, składa się z czterech składników: poznawczego, somatycznego, emocjonalnego i behawioralnego. Jednak poznawczym składnikiem lęku jest oczekiwanie bliżej nieokreślonego zagrożenia, a nie realnego niebezpieczeństwa.
W praktyce trudno jest odróżnić strach od lęku. Różnice między tymi stanami emocjonalnymi najlepiej można dostrzec w sytuacjach ekstremalnych. Wówczas strach wymusza natychmiastowe działanie, a lęk prowokuje trwanie w gotowości, bez pewności co należy zrobić. Jeżeli lęk i strach paraliżują i utrudniają normalne funkcjonowanie jednostki to mamy do czynienia z zaburzeniami lękowymi.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM IV) do kategorii zaburzeń lękowych zalicza: fobie, zespół ostrego stresu, zespół stresu pourazowego, lęk paniczny z agorafobią lub bez, uogólnione zaburzenie lękowe, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi innymi artykułami, oto kilka z nich:
Czym jest depresja? Jak radzić sobie z lękiem? 13 skutecznych kroków w procesie leczenia depresji