Profilaktyka i resocjalizacja osób uzależnionych od hazardu:
Patologiczne gry hazardowe oraz osoby od nich uzależnione wymagają pomocy profesjonalnej – medycznej, psychologicznej, pedagogicznej, terapeutycznej, resocjalizacyjnej. Obecnie jest już wiele sposobów oddziaływania profilaktycznego i resocjalizacyjnego.
Jako przykład podam tylko niektóre sugestie:
- profilaktyka hazardu powinna objąć całe społeczeństwo tam, gdzie problem jest aktualny, a zwłaszcza te grupy, które spełniają ważną rolę wychowawczą i formacyjną oraz są odpowiedzialne za inicjowanie i kontrolowanie gier hazardowych w danym terenie. Rozwój dziecka i proces jego wychowania powinien być ukierunkowany ku wartościom wyższym;
- prewencyjnie tak należy pokierować procesem wychowania, aby dzieci preferowały potrzeby i wartości społeczne, humanistyczne, altruistyczne a nie egoistyczne i egocentryczne, a w postępowaniu kierowały się poczuciem wrażliwości, miłości i odpowiedzialnością, a nie agresją i pazerną zachłannością;
- w procesie wychowania w rodzinie i w szkole należy stosować strategię informacyjną dotyczącą zagrożenia związanego z grami hazardowymi w automatach, umieszczanych na dworcach, w klubach, poczekalniach i innych miejscach gier, w których można uprawiać hazard;
- w strategii edukacyjnej rodzice i nauczyciele powinni kształtować u dzieci postawy dojrzałe, obiektywne a nie konsumpcyjne wobec dóbr materialnych, do studiów, do pracy, rodziny, do długotrwałego wysiłku, pracowitości, a nie doraźnych, łatwo i w wątpliwy sposób osiągalnych korzyści;
- w społeczności lokalnej należy zorganizować alternatywne strategie spędzania czasu wolnego, w szczególności dla dzieci i młodzieży, a także dla emerytów – kluby sportowe, kluby zainteresowań, świetlice rozrywkowe, kółka zainteresowań różnych dziedzin nauki i sprawności;
- w ramach profilaktyki powinny być wprowadzone prawne restrykcje i ograniczenia dla nałogowych hazardzistów, podobnie jak jest to w innych krajach (Australia). Należałoby ograniczyć i kontrolować wszelkie nadużycia sprzyjające uzależnieniu od gier hazardowych;
- w kampaniach profilaktycznych i oświatowych należy uświadamiać społeczeństwo o szkodliwości uzależnienia od gier losowych i hazardu, podobnie jak od alkoholu, narkotyków, palenia i siecioholizmu.
Program terapii “Dziesięciu kluczowych kroków” został opracowany przez P. Bellringera. Opiera się on na wskazaniach sytuacji wyzwalających potrzebę zmian w życiu hazardzisty. Takimi sprzyjającymi sytuacjami mogą być:
- uświadomienie sobie utraty kontroli nad własnym zachowaniem;
- zwrócenie się o pomoc – uświadomienie sobie bezsilności wobec nałogu;
- zaobserwowanie przez przyjaciół, że gracz spędza zbyt wile czasu na grach;
- uświadomienie sobie kłopotów finansowych i narastających długów;
- odkrycie mechanizmów samookłamywania i okłamywania innych, przyznanie się do uzależnienie (nałogu);
- stwierdzenie przez gracza zaburzeń w kontaktach interpersonalnych – jako szkodliwego skutku hazardu;
- stwierdzenie faktu przestępstwa przez nastoletniego hazardzistę.
Program terapii “Dziesięciu Kluczowych Kroków” P. Bellringera:
Program dzieli się na dwie części: kroki przygotowania (1-2) i działania (3-10). Praca z pacjentem przebiega następującymi etapami:
Krok 1. Zrozumienie zagadnienia. Wprowadzenie pacjenta w istotę problemu i w aktualną sytuację hazardzisty. Praca nad motywacją do leczenia.
Krok 2. Zmiana struktury. Wspólne (terapeuty i pacjenta) ustalenie programu działań, celu i efektów terapii.
Krok 3. Ocena problemu. Dokładne poznanie problemów związanych z uzależnieniem od gier – stopień, przyczyny i motywy uzależnienia.
Krok 4. Udzielenie porad. Tworzenie odpowiedniego klimatu do terapii w połączeniu ze środowiskiem rodzinnym.
Krok 5. Wzbudzenie wzajemnego zaufania. W relacjach terapeuta – hazardzista praca nad otwartością i szczerością, budowa zaufania.
Krok 6. Podwyższenie samooceny. Praca nad odzyskaniem wiary w siebie i w możliwość uwolnienia się od uzależnienia.
Krok 7. Udzielenie wsparcia graczowi. Działania terapeuty skierowane są na rodzinę i przyjaciół – szczególnie przy recydywie.
Krok 8. Gospodarowanie finansami. Wszechstronna analiza sytuacji materialnej gracza, plan redukcji szkód finansowych i odpowiedzialności.
Krok 9. Rozwijanie zainteresowań – konstruktywny plan życia i spędzania wolnego czasu, zastępujący destruktywne nawyki i nałogi.
Krok 10. Ocena postępów terapii – pozytywna – jest niezbędnym warunkiem zwiększającym efektywność przebytej terapii.
Terapię 10 kroków. P. Berllingera można stosować jako jedną z wielu innych proponowanych metod lub jako uzupełniającą technikę w procesie zdrowienia hazardzisty.
Innym przykładem niesienia pomocy hazardzistom jest Wspólnota Terapeutyczna (Dom) Jeana Lapointe’a w Quebecu.
W programie uczestniczą osoby powyżej 18 roku życia, które pragną uwolnić się od uzależnienia. Program realizowany jest w trzech fazach:
- inicjacja leczenia – budowanie motywacji do leczenia. Codzienne spotkania poświęcone uświadamianiu o mechanizmach uzależnienia i aktualnej sytuacji gracza. Spotkania mają charakter grupowy, nie wykluczając indywidualnych;
- intensywna terapia – budowanie indywidualnego planu leczenia i rozwiązywania problemów będących przyczyną uzależnienia;
- utrwalanie wyników terapii – włączanie się do grupy wsparcia, między innymi do Grupy Anonimowych Hazardzistów. Anonimowi Hazardziści (AH) – jest to wspólnota mężczyzn i kobiet, którzy dzielą się własnymi doświadczeniami i siłą w nadziei na rozwiązanie wspólnego problemu oraz ze względu na możliwość pomocy innym w wychodzeniu z nałogu jaki mjest hazard.
Głównym źródłem informacji na temat hazardu była książka pt. “Człowiek a patologie społeczne” autorstwa Kazimierza Pierzchały i Czesława Cekiery.
Czy hazard szkodzi tylko osobie, która go uprawia, czy wpływa również na osoby z najbliższego otoczenia, do jak skrajnych zachowań może doprowadzić oraz jak odbija się to na przyszłości rodziny, w której wystąpił. Według mnie wszelkiego rodzaju hazard stanowi duże zagrożenie przede wszystkim dla jednostki, która ma z nim bezpośredni kontakt, ale również negatywnie oddziałuje na wszystkie osoby z bliskiego otoczenia hazardzisty.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi innymi artykułami, oto kilka z nich:
Hazard jako problem rodzinny (I) – część teoretyczna
Uzależnienia behawioralne