Oto część druga naszego artykułu o Interwencji.
Powody, dla których kobiety pozostają w takich relacjach
- Strach przed zemstą i odwetem ze strony partnera, a także jeszcze większej eskalacji agresji i zachowań przemocowych.
- Pomimo tego, że relacja jest już toksyczna i działa destrukcyjnie to kobiety pozostają w takich relacjach ze względu na warunki bytowe, np. zasoby finansowe, komfort życia, status społeczny i inne czynniki związane z wygodą.
- Mocne uzależnienie od negatywnych emocji i przyzwyczajenie się do nich na tyle silnie, że trudno się z nich wydostać.
- Pierwotne uczucia i miłość są na pewnym poziomie. Kobieta ma nadzieję, że uda jej się uratować relacje i wszystko wróci do stanu pierwotnego, gdy w relacji wszystko odpowiadało.
- Cykl przemocowy trwa przez jakiś czas, a nie całą dobę. Kobieta może szybko zapominać o negatywnych zachowaniach partnera, a często je także je usprawiedliwia. Wypiera negatywne odczucia i emocje związane z kłótniami i negatywnymi aspektami relacji.
- Schemat wyciągnięty z domu rodzinnego, który polegał na relacji przemocowej z rodzicami może przekładać się na relacje w związku i być powielany.
- Mocne zakotwiczenie przekonań religijnych może mieć wpływ na tkwienie w relacji ze strachu przed oceną autorytetów instytucji religijnych, a także przed wyznawanymi doktrynami religijnymi.
- Kobieta może mieć niski poziom wykształcenia i z obawy na brak kompetencji na rynku pracy nie dąży do odejścia z relacji.
- Kobieta może być poddawana manipulacji na tle finansowym, lokalizacji zamieszkania, izolacji społecznej i wartości. Mężczyzna uzależnia kobietę od siebie do tego stopnia, że kobieta nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować i utrzymać się.
- Fizyczny stan kobiety może uniemożliwiać wyjście z relacji.
- Usilnie jest przekonana o tym, że sytuacja w relacji się poprawi na lepsze.
- Z obawy o swoje dzieci poświęca się i w dalszym ciągu tkwi w toksycznym schemacie.
- Kobieta może mieć usilne przekonanie, że nie poradzi sobie bez mężczyzny.
Schematy postępowania i interwencji – pierwszy etap
- Zapewnienie bezpieczeństwa (warunek konieczny)
- Należy określić czy wymagane jest wezwanie pomocy medycznej (opieka medyczna), wezwanie służb ścigania (Policji) czy przymusowe zabranie osoby z domu.
- Można rozważyć podjęcie innych interwencji na podstawie danych i okoliczności sytuacyjnych, np. zamówienie ofierze przemocy noclegu w hotelu lub pomoc w znalezieniu jej innego lokum w bardzo szybkim czasie.
Schematy postępowania i interwencji – drugi etap
- Postawa mająca na celu wysłuchanie ofiary i empatyczne wczucie się w jej emocje.
- Zapewnienie przestrzeni na wymianę informacji, emocji i uczuć.
- Wsparcie ofiary w ponownym przeżyciu cierpienia.
- Przeformułowywanie myśli i uczuć ofiary.
- Określenie celów na najbliższy czas począwszy od celów najważniejszych i najpilniejszych, po kolejne cele mniej priorytetowe.
- Weryfikacja zasobów i możliwości w celu znalezienia rozwiązań związanych z logistyką (mieszkaniem), zapewnieniem wsparcia (rodzina, znajomi, sąsiedzi) i innych.
- Ofiara powinna mieć poczucie oczyszczenia emocjonalnego. Nie warto pozwalać na nadmierne litowanie się lub nadmierne przeżywanie.
Strategie interwencji w Polsce – kroki postępowania
1. Niezwłocznie wezwać Policję
- Gdy występuje bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia należy zadzwonić pod numer 997 lub numer alarmowy 112
- Istnieje możliwość zadzwonienia na tzw. „Niebieską Linię”. Numer 800 120 002, osoby przyjmujące zgłoszenie pokierują, co należy robić w takiej sytuacji
- Policja ma uprawnienia do:
- Zatrzymania osoby, która stosuje przemoc fizyczną i psychiczną,
- Zabezpieczenia miejsca, śladów, a także dowodów w sprawie przemocy,
- Zapoczątkować procedurę, tzw. Niebieskiej Karty.
2. Pozyskać zaświadczenie od lekarza
- Wybranie się na wizytę do lekarza rodzinnego, na SOR, do szpitala lub na pogotowie.
- Wystąpienie o zaświadczenie lekarskie o genezie, a także rodzaju uszkodzenia ciała. Lekarz w opisie zawrze najważniejsze informacje.
3.Postaranie się o opinię lekarza sądowego
- W momencie, gdy sprawa zostanie zgłoszona na Policję to z dużym prawdopodobieństwem uda się z Tobą do lekarza sądowego, który przeprowadzi badanie. Taka opinia może także być wydana prywatnie. Opinia biegłego jest często bardzo ważnym dowodem w całej sprawie, więc warto ją uzyskać, aby mieć dowód na zaistnienie ingerencji w stan poszkodowanego.
4. Znalezienie bezpiecznego miejsca (schronienia)
- Można udać się do Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy
w Rodzinie, - Warto wybrać się do najbliższego Ośrodka Interwencji Kryzysowej. W tej placówce można zatrzymać się z dziećmi na okres do 3 miesięcy, a co najważniejsze bezpłatnie.
5. Skorzystanie z pomocy finansowej Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej
- Ze względu na okoliczności pomoc może mieć formę:
- Opłaceniu opieki medycznej
- Opłaceniu biletów komunikacji miejskiej i transportu
- Pokryciu kosztów zakwaterowania
- Przekazaniu bonów żywieniowych
- Finalizacji szkoleń i kursów.
Aspekty prawne interwencji
Przemoc w rodzinie jest w polskim systemie prawnym przestępstwem ściganym z urzędu. Powinnością każdego człowieka jest reagowanie na krzywdę osoby, która doświadcza przemocy. Społeczny (bez sankcji karnych) obowiązek nakłada art. 304 § 1 KPK: „Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym Prokuratora lub Policję.”
Najgorszym, co w takiej sytuacji można zrobić to pozostać obojętnym na sytuacje przemocowe. W przypadku instytucji publicznych (np. szkoła, urząd) mamy do czynienia z bezwzględnym obowiązkiem powiadomieniu o popełnieniu przestępstwa. Do powiadomienia o popełnieniu przestępstwa z użyciem przemocy obliguje art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: „Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora.” „Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.”
Zaniechanie powiadomienia w sytuacji stwierdzenia występowania przemocy może zostać potraktowane, jako przestępstwo z art. 231 KK, tj. niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego i działanie na szkodę interesu publicznego.
Przemoc fizyczna i psychiczna jest powszechna. Często nie reaguje się na nią ze względu na strach przed negatywnymi konsekwencjami i samym agresorem. Zachowania przemocowe
w rodzinie bardzo mocno nasiliły się w trakcie występowania Covid-u ze względu na to, że dużą część czasu członkowie rodziny spędzali w miejscu zamieszkania i często nie było możliwości wyjścia, co rodziło konflikty. Pomoc rodzinie w trakcie konfliktu i w kryzysie jest bardzo specyficzną formą i należy uwzględnić w niej wiele czynników. Zapewnienie bezpieczeństwa okazuje się fundamentalną i najważniejszą kwestią. Przemoc rodzi przemoc, zatem warto pamiętać, aby nie eskalować konfliktu, a dążyć do rozłożenia napięcia i konfliktu.
Nie można bać się zwracać o pomoc do odpowiednich organów, które specjalizują się w pomocy osobom kryzysie. Często od naszej reakcji na przemoc może zależeć czyjeś życie. Nie powinniśmy wahać się przed podjęciem działań interwencyjnych. Do przemocy nie dochodzi tylko w patologicznych rodzinach, ale także w tych z zewnątrz wyglądających na normalne i dobrze funkcjonujące. Często maski zewnętrzne nakładane przez członków rodziny mają zasłonić kryzys i stwarzać pozory, że w rodzinie jest bezpieczeństwo i nie dochodzi do aktów przemocowych. Często jednak jest tak, że dopiero po długim czasie o przemocy dowiadują się sąsiedzi albo najbliżsi. W szoku, bo wydawało im się, że członkowie rodziny funkcjonują dobrze i nic złego się nie dzieje w systemie rodzinnym. Warto mieć szersze spojrzenie na ten temat i wnikliwie obserwować otoczenie i wszelkie przejawy przemocy w naszym środowisku.
Pamiętaj:
- Przemoc nie skończy się sama. Pierwszym krokiem do jej przerwania jest przełamanie izolacji i milczenia,
Nikt nie ma prawa bić i poniżać kogokolwiek bez względu na to, co zrobił czy powiedział. - Nie trzeba mieć siniaków i złamanych kości, aby być ofiarą przemocy domowej. Poniżanie i obelgi bolą tak samo jak bicie.
- Nawet po wielu latach można przerwać przemoc. Nigdy nie jest za późno, aby powiedzieć NIE!
- Uzależnienie od alkoholu nie zwalnia od odpowiedzialności za czyny. Należy karać sprawcę przemocy i leczyć jego chorobę.
- Przemoc domowa zdarza się we wszystkich grupach społecznych niezależnie od poziomu wykształcenia i sytuacji ekonomicznej.
Nic nie usprawiedliwia przemocy. Przemoc domowa wyrządza dzieciom wiele poważnych szkód zarówno fizycznych, jak i psychicznych.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi innymi artykułami, oto kilka z nich:
Interwencje kryzysowe w przypadku przemocy w rodzinie część I