W kwestii wychowania refleksyjnym tematem bywa często nagradzanie i karanie dzieci.
Powstają liczne pytania co jest skuteczniejsze- nagroda czy kara? lub czy w ogóle warto karać dzieci?
Nagroda i kara są niezwykle ważne w procesie wychowania. Wydaje się oczywiste, że dziecko będzie unikać kary, dążyć zaś do uzyskania nagrody innymi słowy będzie wystrzegać się lub wzmacniać zachowania z nim związane. Skutkiem stosowania kar i nagród może stać się wyeliminowanie zachowań niepożądanych i wywołanie zachowań pożądanych.
Aktualnie twierdzi się, że w procesie wychowawczym nie może zabraknąć ani kar, ani nagród. Ziemowit Włodarski pisze: „Na ogół stwierdza się, że najlepsze efekty daje łączne stosowanie nagród i kar, nieco gorsze uzyskuje się, gdy wprowadza się tylko nagrody, najgorsze w przypadku stosowania samych kar”. Często możemy spotkać się ze zjawiskiem, że dorośli wszelkie przyczyny zachowań (nieposłuszeństwo, wyrządzanie szkód) , prowadzące do wymierzenia kar dostrzegają przede wszystkim w dziecku.
Ważna jest akceptacja własnego rodzicielstwa, akceptacja dziecka oraz jego prawa do bycia sobą.
Taka postawa prowadzi do tolerancji, wyjaśniania i perswazji, traktowania dziecka z szacunkiem, przyznania mu pewnych praw, przede wszystkim prawa do bycia sobą.
Nagroda jest bodźcem wzmacniającym, które zachęca do dalszej pracy i nauki. Stosowanie nagród spełnia wiele pozytywnych funkcji: umacnia w dziecku wiarę we własne wartości, realizuje potrzebę uznania i sukcesu, zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań, dostarcza dodatnich uczuć, radości i dobrego samopoczucia, wzmacnia więzi uczuciowe z osobami nagradzającymi. Należy pamiętać, że stosowanie nagrody nie powinno być bodźcem do działania a jedynie środkiem do celu. Karanie może być stosowane w celu osiągnięcia dwóch rodzajów zmian wychowawczych. Zmianą główną jest eliminacja pewnej czynności, drugim zaś potęgowanie czynności. Stosowanie kar u dzieci może pozytywnie wpłynąć na kontrolę emocji, uczenie się norm społecznych, rozwój empatii, uczenie się odpowiedzialności oraz kształtowanie samoregulacji.