Jak ustrzec się przez manipulacją ?
Człowiek jest istotą rozumną – myśli towarzyszą mu w każdej minucie, każdego dnia podejmuje decyzje oraz działania, które wpływają na przebieg i jakość jego życia. Na to w jaki sposób działamy świadomie i nieświadomie ma wpływ wiele czynników, jednym z nich są inni ludzie, z którymi mamy do czynienia. Nieraz potrafimy podejmować decyzje kierując się w większym stopniu dobrem ważnej dla nas osoby niż własnym. Spory problem pojawia się, gdy ktoś zaczyna dostrzegać takową zależność i wykorzystywać ją do osiągania własnych celów – ucieka się do metod manipulacji.
Aby ustrzec się przed manipulacją warto zrozumieć jej istotę. Jedna z definicji głosi, iż manipulacja to inspirowana interakcja społeczna mająca na celu skłonienie osoby lub grupy ludzi do działania sprzecznego z ich dobrze pojętym interesem. Zazwyczaj osoba lub grupa ludzi poddana manipulacji nie jest świadoma środków, przy użyciu których wywierany jest na nią wpływ. Autor manipulacji dąży zwykle do osiągnięcia korzyści osobistych, ekonomicznych lub politycznych kosztem poddawanych niej osób.
Pierwszym krokiem w walce z uleganiem takim metodom będzie ich rozpoznanie. Kiedy stajemy przed podjęciem ważnej decyzji, na przykład czy wybrać wymagający kierunek studiów, zastanówmy się na ile interesuje nas dany temat i na ile mamy w sobie prawdziwej ochoty i zapału, pozytywnych emocji, wyłaniających się z nas samych, w dążeniu do tego celu, a na ile na nasz wybór wpływają negatywne emocje oraz emocje pochodzące od innych – nie chcemy okazać się rozczarowaniem dla rodziców, nie chcemy, aby słowa innych “nie poradzisz sobie, jesteś na to za głupi” okazały się prawdą i tym podobne.
Warto przemyśleć czy decyzję podejmujemy z intencją uwzględniającą nasze dobro i rozwój, czy jednak naszym zamiarem jest odzyskanie spokoju, zapobieganie zburzeniu wykreowanego wizerunku. Najprościej mówiąc, zadajmy sobie pytanie czy działamy dla siebie czy dla innych i jakie to może mieć dla nas konsekwencje.
Z manipulacją spotykamy się jednak niemalże na co dzień, nie zawsze istnieje przestrzeń na spokojną analizę sytuacji i dłuższy czas na podjęcie wyboru jak w przykładzie wyżej. Z pomocą przychodzą nam techniki, których używać możemy w każdej sytuacji, w której czujemy, że ktoś próbuje wywierać na nas wpływ. Przykładem jest demaskowanie aluzji: aluzja jest stosowana wtedy, kiedy trudno jest coś powiedzieć wprost, dlatego ta technika pozwala nam na zamianę aluzji w opinię i zapytanie rozmówcy, czy dobrze zrozumieliśmy to, co powiedział. Wtedy nasz rozmówca z dużym prawdopodobieństwem albo obróci w żart wcześniejszą aluzję, albo zaprzeczy.
Kolejną techniką jest przyznanie się do błędów: inaczej nazwane „zasłoną z mgły” – technika ta polega na spokojnym, cierpliwym przyjmowaniu krytycznych uwag pod swoim adresem, pokazując, że jest nam to obojętne. W ten sposób rozmówca prędzej czy później zaprzestaje krytyki. Ludzie mogą jednak próbować wpływać na nas również pozytywnymi emocjami, wtedy przydatna jest technika zwana akceptowaniem komplementów: polega na przyjmowaniu zarówno prawdziwych jak i fałszywych komplementów, przy ich akceptowaniu warto być naturalnym, ani nie zaprzeczać, ani nie podważać.
Skuteczna obrona przed manipulacją zaczyna się od uświadomienia sobie częstości i skali występowania zjawiska. Kiedy znamy swojego przeciwnika, jesteśmy świadomi jak próbuje na nas działać, mamy szansę go identyfikować i unieszkodliwiać. Broniąc się przed metodami manipulacji w rozmowach przejmujmy inicjatywę, a jeśli wymaga tego sytuacja stosujmy urzędowy ton.
Wprowadźmy dystans emocjonalny – ważny jest spokój i trzymanie emocji na wodzy – a co za tym idzie starajmy nie dać się sprowokować. Jeżeli sytuacja tego wymaga przedstawiajmy konkretne i rzeczowe argumenty, ale nic na siłę. W ten sposób, działając z poziomu świadomości, będziemy w stanie mieć rzeczowy ogląd sytuacji, a naszych oczu nie da się łatwo zamydlić.
Źródła: