Neuroplastyczność mózgu to termin, który mówi nam, że nasz mózgu ma zdolność do zmiany swojej struktury i funkcjonowania, w odpowiedzi na doświadczenie z naszego życia. Mówi się, że mózg rozwija się do 25 roku życia, lecz czy po tym okresie w naszej głowie nie zachodzą żadne zmiany? Z pewnością nie zatrzymujemy się w rozwoju, ponieważ o ile nie przybywa nam już więcej neuronów, to, co do niedawna wydawało się dla wielu niemożliwe. Mózg u dorosłych może się zmieniać i jest to udokumentowane empirycznie. Podobne tezy zyskują na popularności wśród naukowców i są podstawą dla ludzi, którzy w podeszłym wieku wciąż są zainteresowani samorozwojem.
Na czym więc polega neuroplastyczność mózgu?
Odpowiada za tworzenie i usuwanie połączeń między neuronami, a także zmianie aktywności poszczególnych obszarów neuronalnych w mózgu. Umożliwia to dostosowywanie się naszego mózgu do nowych sytuacji i wymagań, co pozwala nam na uczenie się w każdym wieku i rozwój umiejętności oraz nabywanie nowych kompetencji.
Badania nad neuroplastycznością mózgu i do czego może nam służyć
Zdolność mózgu do neuroplastyczności odkryto wiele lat temu. Naukowcy twierdzili, że dorosły mózg jest strukturą ustaloną, zakończoną i nie do zmienienia. Inni przeczyli tej teorii, potwierdzając swoje tezy wieloma badaniami. Dziś już wiemy, że dorosły mózg jest zdolny do zmian, a naukowcy od niedawna zaczęli dokładniej badać aspekty neuroplastyczności. Wyniki badań, choć dopiero raczkujące, są niezwykle napawające optymizmem i pokazują, że na zmiany nigdy nie jest za późno.
Dla przykładu, badania przeprowadzone na grupie muzyków wykazały. Długoletnie praktykowanie gry na instrumencie muzycznym powoduje zmiany strukturalne i zwiększenie obszaru mózgu odpowiedzialnego za koordynację ruchową. Podobne zmiany zachodzą u osób regularnie uprawiających sport oraz u osób praktykujących naukę języków obcych.
Zdolność mózgu do neuroplastyczności może być również pomocna w leczeniu chorób i urazów mózgu. Poprzez trening skompensujemy ubytek obszaru, połączeniami neuronalnymi z innym obszarem. Na przykład, pacjenci cierpiący na zaburzenia mowy, mogą poprawić swoją zdolność do mówienia poprzez terapie, które wykorzystują neuroplastyczność mózgu.
Innym z przykładów leczenia za pomocą neuroplastyczności jest rehabilitacja po udarze mózgu. Polega na szkoleniu w celu zastąpienia uszkodzonych funkcji. Cały proces opiera się na przekierowaniu funkcji uszkodzonego obszaru mózgu na inne obszary, które działają poprawnie.
Neuroplastyczność mózgu ma również swoje miejsce w psychoterapii. Zmiana połączeń między neuronami może prowadzić do zmiany zachowań i myśli pacjenta. Popularna CBT, czyli terapia poznawczo-behawioralna wykorzystuje neuroplastyczność do uczenia pacjentów nowych strategii i radzenia sobie z emocjami oraz sytuacjami stresowymi.
Powyższe osiągnięcia mocno opowiadają się za tym jak ważna jest dla nas neuroplastyczność mózgu. Nie oznacza to jednak, że odkryliśmy jej cały potencjał. Z pewnością wymaga ona więcej czasu na rozwinięcie skrzydeł w nauce. Istotne jest, że nasz rozwój nie kończy się na 25 roku życia, a na zmiany dla naszego zdrowia i dobrej kondycji psychicznej nigdy nie jest za późno.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszymi innymi artykułami, oto kilka z nich:
Choroba Afektywna Dwubiegunowa
Wizualizacja w praktyce psychologicznej jako proces terapeutyczny