Terapia systemowa to jeden z nurtów psychoterapii, który skupia się rozumieniu i leczeniu problemów psychicznych w odniesieniu do systemów relacyjnych, w których funkcjonuje jednostka. Jej początki związane są z Ogólną Teorią Systemów, którą w latach 40. XX wieku opracował Ludwig von Bertalanffy. Z języka greckiego „system” oznacza większą, spójną całość. Takie też jest najważniejsze założenie terapii systemowej: całościowe spojrzenie na stabilność systemu rodzinnego pacjenta.
Na czym polega terapia systemowa i jaki jest jej cel?
Terapię systemową często utożsamia się z terapią rodzinną, choć ta pierwsza obejmuje znacznie szerszy zakres. Podczas, gdy terapia rodzin koncentruje się wyłącznie na systemie rodzinnym, terapia systemowa może dotyczyć też innych systemów relacji, w których funkcjonuje jednostka, np. miejsce pracy, szkoła, związek, konkretna grupa społeczna. Najczęściej faktycznie pracuje się jednak z rodziną, z czego zapewne wynika zamienne stosowanie obu pojęć.
W terapii systemowej rodzinę traktuje się jako układ zamknięty, w którym mogą występować przejściowe komplikacje i nieprawidłowości. To system, którego poszczególne elementy są ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie oddziałują na siebie. W terapii systemowej dąży się do tego, by system rodzinny był jak najbardziej stabilny i zapewniał swoim członkom poczucie bezpieczeństwa i niezmienności. W tym celu rodzinna powinna być elastyczna, by mogła dopasowywać się do zmieniających się okoliczności, ale jednocześnie powinna też dążyć do zachowania swojej tożsamości.
Celem terapii jest zatem przywrócenie możliwości adaptacyjnych rodziny przy jednoczesnym ustaleniu granic, poprawa relacji i komunikacji w związku lub w rodzinie oraz zmiana struktury rodziny w sytuacji kryzysu.
Do kogo skierowana jest terapia systemowa?
Terapię systemową zaleca się w sytuacjach zaburzenia funkcjonowania rodziny, gdy pojawiają się w niej różnego rodzaju patologie, konflikty, trudne sytuacje lub trudności wychowawcze. Z terapii mogą skorzystać: małżeństwa, pary lub rodzice z dziećmi.
Podejście systemowe jest jednak też z powodzeniem stosowane w terapii indywidualnej, a także w pracy z różnego rodzaju organizacjami i przedsiębiorstwami oraz z drużynami sportowymi, gdzie współpraca i komunikacja są kluczowe dla osiągnięcia sukcesu.
Terapię systemową poleca się osobom:
- z zaburzeniami zachowania lub adaptacyjnymi (dzieci i młodzież),
- z zaburzeniami odżywiania u jednego z członków rodziny (np. anoreksja lub bulimia),
- uzależnionym (alkohol, narkotyki, hazard, seks itd.)
- z zaburzeniami psychotycznymi (np. schizofrenia),
- z zaburzeniami nastroju (depresja, mania),
- przejawiającym trudności w relacjach interpersonalnych,
- przechodzącym kryzys w związku.